Граматка

у адаптацыі шэф-кухара Алены Мікульчык.
Рэцэпт нацыянальнай кухні.

Інгрэдыенты: — 300 мл светлага піва — 200 мл вады — 2 ст. л цукру — 150 г смятаны тлустай — 70 г вяршкоў 20% — 50 г чорнага хлеба — 3 жаўтка — імбір (памер кораня з грэцкі арэх) — 1/2 ч. л кмену — 1/2 ч. л карыцы — сухарыкі ці грэнкі з белага хлеба

Чытаць/Скачаць на беларускай і рускай мовах можна ТУТ.

Спосаб прыгатавання:

• Піва змешваем з вадой, дадаём мякіш чорнага хлеба, папярэдне зрэзаўшы скарынку. Лепш узяць духмяны хлеб, напрыклад, “Нарачанскі”.
• Прыгатаваную сумесь паставім на агонь і варым да размякчэння хлеба (прыблізна 5-7 хвілін пасля закіпання), затым працэджваем праз дробнае сіта.
• Узбіваем з цукрам жаўткі, здрабняем на тарцы імбір, дадаём да працэджанай сумесі. Потым дадаём да яе смятану, вяршкі, кмен і карыцу.
• Старанна перамешваем і падаграваем да 80⁰ С.
• Кіпяціць нельга!
• Разліваем па келіхах, можна упрыгожыць карыцай.
• Падаем з грэнкамі ці сухарыкамі. Але можна і без іх.

Гістарычная даведка:

Граматка 

Посная поліўка з піва* — граматка (яна ж фарамушка, ці бярмушка) — на працягу доўгіх стагоддзяў была абавязковай стравай шляхецкага снядання.
У XVI стагоддзі  граматка карысталася вялікай папулярнасцю. У той час яна спажывалася як звычная для нас кава і гарбата ці як суп. Яе гатавалі на піве, таму страва мела злёгку ялкавы, але прыемны смак. Падобная страва існуе зараз у польскай кухні і завецца «піўны суп». Граматку ў якасці супа было прынята есці з грэнкамі. Вялікім яе аматарам, асабліва падчас посту, быў кароль і вялікі князь Жыгімонт Стары.

Паводле легенды, жонка Жыгімонта Старога італьянка Бона Сфорца вельмі недаверліва ставілася да кухні Вялікага Княства Літоўскага, і менавіта граматка, якую яна пакаштавала ў першы дзень пасля шлюбу, прымусіла яе змяніць сваё меркаванне.

* Піва было незаменным інгрэдыентам у гастранаміі Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай. Яго пілі вельмі шмат — асабліва ў вышэйшым саслоўі. Вадой грэбавалі, што на тагачасны ўзровень санітарыі было досыць абгрунтаваным. Гарачае піва з мёдам ці макавым малаком, каўбасы, звараныя ў піве, і іншыя стравы з піва былі аздобай стала.

Прававы дакумент «Устава на валокі», якім зацвярджалася ў ВКЛ зямельная рэформа ў XVI ст., прызнаваў піва такім жа прадуктам штодзённага спажывання, як і хлеб: падчас абавязковай чатырохдзённай летняй талакі панскі двор быў абавязаны забяспечыць парабкам «хлеб і піва». Стандартнай жа штодзённай нормай шляхціца было паўгарца вялікага або малы гарнец (каля 2,8 літра) — што ў год складала да 700-1000 літраў!

Наколькі вядома, у старажытных славянаў піва было лёккім, светлым, зелянкавым (бо найчасцей абыходзіліся толькі першаснай ферментацыяй).

Гістарычная даведка падрыхтавана па матэрыялах знаўцаў беларускай кухні Алены Мікульчык і Алеся Белага.