Мыш’як — гэта канцэраген для людзей. Так ён класіфікуецца Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя, Нацыянальнай таксікалагічнай праграмай ЗША і іншымі арганізацыямі.
Мыш’як — гэта элемент, які сустракаецца натуральна, напрыклад, у пародах, глебе, вадзе, паветры, раслінах і жывёлах, а таксама ў злучэннях прамысловага і сельскагаспадарчай паходжання.
Мыш’як сустракаецца ў дзвюх формах — неарганічных (у прамысловасці, будаўнічых матэрыялах, у вадзе, забруджанай мыш’яком) і арганічных. Мяркуецца, што апошнія менш таксічныя і не звязаны з ракам, у той час як неарганічныя звязваюць з ракам.
Асноўныя крыніцы ўздзеяння мыш’яку на людзей — вада і харчаванне. Часта натуральныя ўзроўні мыш’яку вышэй у пітной вадзе з падземных крыніц — калодзежаў і свідравінаў. Для большасці людзей найбуйнейшай крыніцай мыш’яку з’яўляюцца харчы, хаця большая іх частка, імаверна, мае арганічную форму, якая менш небяспечная. Найбольш высокія ўзроўні мыш’яку знаходзяцца ў морапрадуктах, рысе і рысавай прадукцыі, грыбах і хатняй птушцы. Пры гэтым многія іншыя прадукты, у тым ліку некаторыя фруктовыя сокі, могуць утрымліваць мыш’як.
Даследаванні паказалі, што мыш’як у пітной вадзе можа выклікаць рак лёгкіх, мачавіку і скуры. У сувязі з тым, што ўздзеянне мыш’яку звязваюць з ракам і іншымі адмоўнымі эфектамі на здароўе, некалькі дзяржаўных ворганаў ЗША рэгулююць узроўні мыш’яку і схільнасць да яго ўплыву.
Як знізіць уплыў мыш’яку на арганізм
Пры спажыванні вады з грамадскіх крыніц, можна атрымаць агульнадаступную інфармацыю пра ўзровень пэўных рэчываў у пітной вадзе, у тым ліку мыш’яку.
Пры карыстанні калодзежам ці свідравінай можна зрабіць аналіз на ўзровень мыш’яку ў аўтарытэтнай лабараторыі.
Жыхары тэрыторый з высокім узроўнем мыш’яку ў вадзе могуць разглядзець альтэрнатыўныя крыніцы пітной вады, напрыклад, ваду бутэляваную.
Звычайныя бытавыя фільтры неэфектыўныя для выдалення мыш’яку.
Таксама можна пазбягаць залішняга спажывання прадуктаў, вядомых высокім утрыманнем мыш’яку (рыс, фруктовыя сокі і інш.)
Вялікае значэнне для вывядзення мыш’яку з арганізму мае дастатковае ўжыванне соляў фоліевай кіслаты .
Даследаванні, на падставе якіх зроблены вышэй апісаныя высновы:
- World Health Organization. Arsenic Fact Sheet. World Health Organization; 2018.
- National Toxicology Program. Arsenic and Inorganic Arsenic Compounds, Report on Carcinogen. 14th ed. US Department of Health and Human Services, Public Health Service; 2016.
- World Cancer Research Fund / American Institute for Cancer Research. Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: A Global Perspective. Continuous Update Project. The Third Expert Report. American Institute for Cancer Research; 2018. Accessed July 21, 2019.
- Ghose N, Majumdar KK, Ghose AK, Saha CK, Nandy AK, Mazumder DN. Role of folic acid on symptoms of chronic arsenic toxicity. Int J Prev Med. 2014; 5: 89–98.
Чытаць/скачаць брашуру цалкам можна тут.
